Praktische tips voor Krachtige basiszorg professionals
Samenwerken over domeinen heen is essentieel voor het succes van Krachtige basiszorg. De uitwisseling van patiëntgegevens speelt hierin een cruciale rol, maar professionals ervaren vaak belemmeringen door de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Tijdens een recent webinar gaf mr. Jolanda van Boven concrete handvatten om binnen de kaders van de AVG soepel samen te werken. Dit artikel vat haar inzichten samen en biedt praktische tips voor zorg- en welzijnsprofessionals die werken met de aanpak van krachtige basiszorg.
De basisprincipes van de AVG
De AVG biedt ruimte voor het delen van patiëntgegevens mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan. Het recht op privacy is niet absoluut; het moet worden afgewogen tegen de functie van gegevensverwerking in de samenleving, zoals het verbeteren van patiëntenzorg.
De belangrijkste principes zijn:
- Doelbinding: wat is het doel om informatie te delen over deze patiënt?
- Data-minimalisatie: bepaal wat ‘need to know’ is om uit te wisselen.
- Verantwoordelijkheden: bepaal de onderlinge verantwoordelijkheden
- Veiligheid: Worden de gegevens veilig verwerkt, hoe lang bewaar je ze en wie heeft toegang tot de gegevens?
- Transparantie: informeer en bespreek met de patiënt waarom je welke informatie met wie wilt uitwisselen.
De ‘rijbanen’ van de AVG(1)
Jolanda van Boven gebruikte de metafoor van een snelweg met meerdere rijbanen om de juridische grondslagen voor gegevensuitwisseling te verduidelijken:
- Rijbaan: wettelijke plicht Zorgverleners moeten samenwerken en informatie delen om goede zorg te kunnen bieden. Dit is vastgelegd in de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz).
- Rijbaan overeenkomst: het verstrekken krachtige basiszorg is een nieuw een professioneel inhoudelijke norm, de patiënt heeft hier recht op. Krachtige basiszorg dit kan niet worden geleverd zonder samenwerken en dus niet zonder uitwisselen van informatie.
- Rijbaan: vitaal belang gegevens uitwisselen indien noodzakelijk is voor de veiligheid en kwaliteit van de zorg voor die patiënt.
- Vluchtstrook: Toestemming deze gebruik je alleen als er geen andere ‘rijbaan’ beschikbaar is; in het kader van krachtige basiszorg zijn er andere ‘rijbanen’ beschikbaar en dus moet je niet van de’vluchtstrook’ gebruik maken.Toestemming vragen kan zelfs verwarrend zijn en is in strijd met de AVG als het niet vereist is.
Praktische tips voor professionals
- Informeer patiënten duidelijk en volledig: Leg uit waarom gegevens worden gedeeld, met wie en hoe dit de zorg ten goede komt en voer het gesprek hierover. Transparantie versterkt het vertrouwen.
- Gebruik veilige communicatiemiddelen: Kies altijd de veiligst beschikbare optie, zoals beveiligde e-mail of een elektronisch patiëntendossier (EPD). Een WhatsApp-bericht kan onder bepaalde omstandigheden toegestaan zijn, mits verantwoord.
- Hanteer het ‘need-to-know’-principe: Deel alleen gegevens die essentieel zijn voor de zorg. Vermijd overbodige of niet-relevante informatie.
- Leg afspraken vast: Maak duidelijke afspraken met samenwerkingspartners over ieders verantwoordelijkheid, over het delen van gegevens en leg dit vast. Dit vergroot de juridische zekerheid.
- Ken de regelgeving: Zorg ervoor dat iedereen binnen het team de basisprincipes van de AVG begrijpt. Training en regelmatige updates kunnen hierbij helpen.
Tot slot
Het uitwisselen van patiëntgegevens mag en kan, zolang het zorgvuldig gebeurt en in het belang van de patiënt is en dit besproken is met de patiënt. Door gebruik te maken van de juridische ruimte die de AVG biedt, kunnen professionals bijdragen aan betere samenwerking en zorg. Zoals Jolanda van Boven benadrukte: “Stel altijd het belang van de patiënt voorop en benut de mogelijkheden die de wet biedt.”
(1) Metafoor mr S.Katus
